Gemelde antisemitische voorvallen neemt toe

Uit dat jaarlijkse onderzoek van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) blijkt dat het overheersende gevoelen van Jodenhaat zeer gegrond is.

In Nederland is het aantal gemelde antisemitische voorvallen vorig jaar met 19 procent toegenomen ten opzichte van 2017. De sterkste stijging (67 procent) was te zien in de categorie „directe omgeving” – op school, op het werk of tussen buren. De gemelde incidenten zijn volgens het CIDI

„hoogstwaarschijnlijk het topje van de antisemitische ijsberg in Nederland.”

Naar schatting een kwart van de Joden die antisemitisme ervaart, doet daarvan ook melding. Hierbij moeten wij beseffen dat zeer veel Joden geen melding wenst te maken.

Deze week stuurden de Kamerleden Segers (CU) en Yesilgöz (VVD) een initiatiefnota om antisemitisme tegen te gaan naar de Tweede Kamer.

Over heel Europa kan men zien dat vooral in voetbal middens zeer veel anti-Joodse leuzen of racistische liedjes worden gezongen.

Dr. Remco Ensel (53) docent cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit deed onderzoek naar naoorlogs antisemitisme. Daarbij springen twee vormen van Jodenhaat eruit.

„Je komt het veel tegen rond het spreken over de Holocaust. Het uit zich niet altijd in het regelrecht ontkennen van die feiten, maar bijvoorbeeld ook in het bagatelliseren ervan. Ten tweede is antisemitisme vaak nauw verbonden met de staat Israël. Sinds de stichting is Israël een vehikel geweest voor antisemitische uitspraken.”

Hierbij kunnen wij ook zien dat veel mensen geen duidelijk onderscheid weten te maken tussen Zionisme, het Joodse Volk, Joodse gelovigen en het Israëlisch bestuur. Opvallend mag het ook zijn dat Joden veelal als symbool voor bepaalde toestanden of beroepen wordt gebruikt. Hierbij vallen nog steeds de stereotype beelden op, zoals deze op het Aalsters Carnaval nog konden gezien worden. Sommige liedjes die men kan horen bij voetbalmatchen zijn echt beneden peil. Omtrent het branden van Joden beweren voetbalspelers dat het slechts gaat over Ajax spelers, maar voetbalclubs zouden het toch duidelijk moeten maken aan hun fans dat bepaalde teksten toch niet kunnen.

Voorstelling van Joden op Aalst Carnaval 2019

De Joden worden dikwijls als symbool gebruikt voor datgene waar men tegen is, zij het een voetbalploeg maar ook voor hen waarover een onbehagen leeft.

„Zij zijn dan de buitenstaanders, rijken, of machthebbers. De onvrede van mensen over van alles levert een ingewikkelde cocktail op die er vaak op neerkomt dat Joden de schuld krijgen.”

zegt Ensel.

In Nederland mag er voor het ogenblik nog geen antisemitische terreur gezien worden zoals Frankrijk en België deze wel gekend hebben, maar er zijn toch mogelijke kiemen te ontwaren.

Van de vele incidenten die het CIDI noemt, valt vaak niet de achtergrond van het antisemitisme te achterhalen. Voorheen werd oplaaiende Jodenhaat vooral geweten aan onrust in het Midden-Oosten, zoals bijvoorbeeld in een piekjaar als 2014. Die vlieger gaat niet altijd meer op; ook nu het relatief rustig is in het Midden-Oosten stijgt het aantal incidenten. Antisemitisme blijkt in Europa een heel eigen dynamiek te hebben gekregen. Dat vind ik zorgwekkend.”

Opvallend is de opmars in Oost-Europa en Duitsland mag nog steeds de bakermat en zaadstrooier van het antisemitisch gedachtegoed genoemd worden. Als dreigend gevaar kan men zien dat veel mensen anderen als een bedreiging voor hun eigen cultuur beginnen te aanschouwen. Ensel zegt

De meest bedreigende vorm van hedendaags antisemitisme zie ik vooral in de opkomst van radicaal nationalisme in Europa, rechts antisemitisme. Je ziet dat met name in Frankrijk, Duitsland en Oost-Europa. Antisemitische elementen worden dan gebruikt om de eigen nationalistische agenda te promoten. Neem de manier waarop in Hongarije over George Soros (Amerikaans zakenman met Joodse wortels, GM) wordt gesproken. Hij wordt als symbool gebruikt voor alles wat Europa of de nationale samenleving bedreigt; bijvoorbeeld de gedachte dat hij immigratiestromen zou sponsoren.

Achter zulke beelden gaan klassieke antisemitische stereotypen schuil. Sporen daarvan zijn ook in Nederland te vinden. Zo is er een verkiezingsfilmpje van Forum voor Democratie waarin Soros voorkomt als het gaat om internationale netwerken. Ik vind dat problematisch.”

In Groot-Brittannië zijn er de laatste jaren ook meerdere mensen en groepen die zich tegen de Joden durven uitspreken. Het kwam zelfs zo ver dat vorige maand  acht parlementariërs uit de Labour partij stapten uit onvrede over de in hun ogen halfslachtige houding van partijleider Jeremy Corbyn jegens antisemitisme.

Het antisemitisme lijkt wel doorgedrongen tot diep in de wortels van de samenleving. Zo wijst Ensel op hardnekkige ‘kleinere’ vormen van Jodenhaat, zoals spreekkoren bij voetbalwedstrijden.

„Daar zie je hoezeer antisemitisme in het gemeenschappelijk vocabulaire van onze samenleving terecht is gekomen. Als supporters zingen ”Wie niet springt, is een Jood”, zit daar voor hen meestal geen ideologie achter. Hun woorden over Joden zijn helemaal losgezongen van echte, concrete mensen. Het is lege taal geworden. Daarmee lijkt het onschuldig, maar dat is het niet. Juist het gewoon worden van antisemitisch taalgebruik is problematisch. De woorden blijven aanwezig in de samenleving. En op het moment dat ideologisch antisemitisme weer de kop opsteekt, kunnen zulke uitdrukkingen plotseling toch weer een inhoudelijke lading krijgen.”

De houding van de carnavalisten in Aalst getuigd van het onbesef dat bij vele mensen heerst van de onderliggende waarde van hun uitspraken over en van hun stereotypie uitbeeldingen van Joden.

Ensel merkt op dat de positie van de omstander belangrijk is, en hierbij zou ik ook toevoegen dat vandaag de sociale media gebruiker ook een heel belangrijke rol speelt. Rond het carnaval gebeuren viel hierbij op hoe vlug zaken escaleren en hoe bepaalde taal vlug ongehoorde vormen aan neemt. In de Holocaust speelden omstanders vaak een negatieve rol omdat ze zwegen tegenover opkomend antisemitisme. Het kan echter ook anders, zegt de onderzoeker.

„Sociologen spreken er over dat je moet leren om de ander te zien als deel van jouw morele universum, iemand tegenover wie je een verplichting hebt, voor wie je moet opkomen. Je kunt dan niet meer denken dat een probleem als antisemitisme jouw zaak niet is, maar je herkent het probleem van de ander als jouw eigen probleem.”

Vorige dinsdag stonde tientallen demonstranten van de stichting Christenen voor Israël voor de deur van het partijbureau van GroenLinks. De betogers keerden zich tegen een op het partijcongres in februari aangenomen motie. GroenLinks spreekt daarin uit dat de BDS-beweging een „geoorloofd middel” is

„om de Palestijnen te helpen in hun strijd voor rechtvaardigheid.”

BDS staat voor Boycot, Desinvesteren en Sancties. De internationale beweging pleit voor politieke en economische maatregelen tegen de staat Israël.

Tegenstanders van BDS wijzen erop dat de beweging banden zou hebben met terreurgroepen als Hamas en antisemitisch zou zijn. Verschillende Amerikaanse staten en enkele Duitse steden veroordeelden de beweging.

Voorstanders stellen dat BDS een vreedzaam protest voorstaat. Een boycot is volgens hen een gangbaar politiek pressiemiddel.

GroenLinks heeft inmiddels laten weten met de motie niet te willen pleiten voor een boycot tegen Israël. De partij zegt zich slechts uit te willen spreken tegen een verbod op de BDS-beweging, omdat haar activiteiten onder de vrijheid van meningsuiting vallen.

Door heel Europa steekt antisemitisme weer de kop op. beeld AFP, Jeff Pachoud

+

Voorgaande

Kritiek op Israël niet gelijkstellen met antisemitisme

Geïnstitutionaliseerde discriminatie

Islamitische terreur doet hulp aan Palestijnen verminderen

++

Vindt ook om te lezen:

1. Rabbijn Van de Kamp: Kloof tussen joden en christenen blijft
2. Veroverende geloofsgroep
3. Geen groeiende moslimhaat in Europa, maar groeiende jodenhaat
4. Over de ‘normaliteit’ van antisemitisme in Europa
5. Waarom vele van onze broeders zich stil houden voor de buitenwereld
6. Jeruzalem en Joodse en Christenen hun angst voor uitsluiting
7. De zoveelste grafschennis op een rij in Frankrijk
8. Wanneer angst leidt
9. Europees spilland en antisemitisme
10. Amsterdamse Joden voelen zich steeds onveiliger.
11. Niet te negeren gebeurtenissen rond Joden in België
12. Prinsesjes en carnavalstoestanden #1 Aalst Carnaval 2019
13. Haat tegen verarming en tegen Israël nieuwe manier om Joden te haten