Hoe de rijken de wereld regeren

Hoe de rijken de wereld regeren #2

In het vorige artikel (Kapitalisme, Imperialisme, Rijken en verdeling in de wereld) kwam de ongelijke verdeling in deze wereld nog eens ter sprake. In de reeks over armoede in België werd de gewone burger gade geslaan, terwijl nu de investeerder, de voorzitter van bedrijven en de multinationals samen met de politici de aandacht kregen.

Ik wijs ook met een beschuldigende vinger naar meerdere politici die het mogelijk hebben gemaakt dat bepaalde instellingen en bedrijven zulk een enorme macht konden verwerven zodat zij zelfs mee de nationale en internationale politiek mee konden gaan bepalen.

Ik heb eerst aangetoond dat in naam van de ‘vrije handel’ veel geoorloofd werd en men toe liet dat er geen acht werd geslagen op het milieu en op de leefomstandigheden van de mensen die het mogelijk maakten dat die handel kon verwezenlijkt worden.

Naast de de bestseller van Peter Mertens “Hoe durven ze” geeft de progressieve politieke wetenschapper Michael Parenti in zijn boek “Hoe de rijken de wereld regeren” (‘The face of imperialism’) (Uitgeverij EPO) aan waarom die superrijken geen schaamrood op hun wangen krijgen. Volgens Björn Siffer, woordvoerder van de Humanistisch Vrijzinnige Vereniging (HVV), fileert Parenti, die niet aan zijn proefstuk is, in de beste Chomsky-traditie haarfijn de Amerikaanse buitenlandse politiek en legt hij mechanismen bloot die de media liever niet zien.  Parenti levert aldus de criticus nuttig, “aanvullend” werk op het omineuze gedrag van de bedrijven die de informatiestromen beheersen.

Zijn werk is halvelings een andere benadering dan die men bij Joseph Stiglitz, Paul Krugman, Robert Skidelsky en Nassim Taleb kan vinden. Dezen richtten zich daarbij vooral op de zwakheden van de economische theorie die de economieën in de wereld aanstuurde, op ondoordachte beleidsbeslissingen en op het gebrek aan regulering. In “Hoe de rijken de wereld regeren” wordt er zeker naar de ondoordachte beleidsbeslissingen gekeken, maar gaat de auteur toch nog dieper graven in het politieke plaatje.

Volgens Jan Blommaert mogen wij een explosie van analyses sinds 2008 zien die gekarakteriseerd wordt door auteurs die zich allemaal bewegen binnen wat we gemakshalve de kapitalistische hegemonie kunnen noemen. Ze vallen Friedman en Greenspan aan en breken een lans voor Keynes en andere zogeheten ‘heterodoxe’ kapitalistische economen (een groep waartoe Stiglitz, Krugman, Skidelky en Taleb zelf behoren). Ze vallen ‘uitwassen’ aan, vormen van ‘ontsporing’ die mits een betere markttheorie en meer regulering kunnen weggewerkt worden, waarna kapitalisme (zeker in de visie van bijvoorbeeld Stiglitz) weer dat systeem kan worden dat voor iedereen overal op aarde welvaart schept. Deze visie werd meteen na de aanvang van de crisis in het najaar van 2008 door zowat alle politieke spelers, waar ook ter wereld, overgenomen: repareer het kapitalisme zodat het zijn weldaden opnieuw kan tentoon spreiden.

De vraag die men echter moet stellen welke vorm van kapitalisme men wil repareren.

Het was Parenti niet ontgaan dat niet alleen de reusachtige verzekeringsmaatschappijen en farmaceutische bedrijven, maar ook de Health Maintenance Organizations veel winst maken. Ze zijn berucht omdat ze erg hoge maandelijkse bijdragen vragen, hun personeelsleden onderbetalen en van hun artsen eisen dat ze per patiënt minder tijd gebruiken. Soms weigeren ze zelfs een noodzakelijke behandeling. Zulke verschrikkelijke toestanden doen mij dan weer denken aan de Nederlandse schrijver Jan De Hartog zijn ervaringen in Jefferson Davis Hospital welke hij krachtig te boek stelde in “The Hospital“. Het was in dat ziekenhuis zo erg gesteld dat het boek bijna als een spannende triller leest. Voor de vredelievende Quaker betekende de reactie op de publicatie van Het Ziekenhuis dat hij de stad waar het zich afspeelde (Houston) moest ontvluchten.

Michael Parenti ondervind minder last met zijn uitdrukkingen en vele schrijfsels over het wel en wee van onze opgebouwde leefwereld. Toch durft hij te zeggen dat de VS elk land aan valt dat zich niet aan het westerse kapitalistisch ideaal onderwerpt. Persoonlijk denk ik dat dat schromelijk overdreven is.

In datzelfde Houston als de Hartog, sprak hij eens met een chauffeur, een jonge Afrikaanse Amerikaan, die hem zei dat zijn beide ouders zonder enige behandeling waren overleden aan kanker. “Ze stierven gewoon”, zei de jongeling met pijn in zijn stem.

In de klassenpiramide bevindt zich net boven de armen de belaagde middenklasse. Ze zien de terugbetaling van hun medische kosten verdwijnen terwijl ze hoge bijdragen betalen aan de op winst beluste verzekeringsmaatschappijen. Parenti kon enkel worden geopereerd in Alta Bates (Californië) omdat hij oud genoeg was om zich bij Medicare aan te sluiten en omdat hij voldoende verdient om het niet terugbetaalde bedrag zelf te betalen.

Hij en vele andere door ziekte getroffen Amerikanen tonen de buitenwereld waarom het zo belangrijk is dat Obama’s voorstel tot Medicare of een ziekteverzekering voor iedereen, zo belangrijk is in een maatschappij.

De kapitalistische wereld waar iedereen mag werken zoals hij of zij wil, mag verdienen zo veel als zij of hij wil, en zijn of haar geld mag besteden aan wat hij of zij wenst, heeft zoals elk ander systeem zijn voor en nadelen. De vraag die men bij dat systeem tegenwoordig wel moet stellen is met hoeveel maten en gewichten het eigenlijk werkt.

Na de val van de Berlijnse muur en van het Sovjet regime hebben wij in het noord oosten een zeer vreemde vorm van communisme en zeer typische vorm van kapitalisme gevonden. In meerdere landen war men vroeger vies was van enig winstbejag ziet men nu partij bonzen zich verrijken op de kap van een ander. Zij hebben nog niet opgemerkt dat daar het Westen nu juist één van de meest catastrofistische gevolgen moet torsen.

Parenti schrikt er niet voor terug om juist daar de vinger op de zere wonde van het Amerikaans kapitalisme te leggen. Hij heeft groot gelijk in hoe Amerika zijn bedrijven in elk land de mogelijkheid wil bieden om handel te drijven, maar ook hoe dat zogenaamd democratische land verraad heeft gepleegd aan de democratische vrijheid door bepaalde groepen meer macht te geven om hun kapitalistisch geldgewin mogelijk te maken en hen heeft toegelaten dit te doen zonder rekening te houden met de omgeving.

Voor hem is het duidelijk dat regeringen toegestaan hebben dat er een elite een nieuwe wereldorde mocht scheppen waarin het kapitaal alles overheerst, waar geen openbare sector meer bestaat en waar over vakbonden niet meer gesproken word. Het kon zelfs dat de conventie tegen kinder- en dwangarbeid in de VS niet ondertekend moesten worden, om toch maar niet de multinationals voor de rechter te moeten gaan roepen en hun inkomensmogelijkheden te verkleinen.

De vrijhandelsakkoorden NAFTA en GATT zijn niet meer of niet minder dan staatsgrepen, volgens Parenti, want door die akkoorden worden bepaalde gebieden van een land buiten de bestaande economische, sociale en zelfs Grondwetswetgeving gelicht, tot meerdere winst en profijt van binnen- en buitenlandse investeerders.  De lonen van de lokale werknemers in de VS, in Canada en Mexico daalden door de invoering van het NAFTA, maar geen haan die daar naar kraait.

Rekening houdend met dat winst en profijt spel en het afhankelijk maken van de Amerikaanse uitvoermarkt, was  het ook belangrijk om de invoer producten zo laag mogelijk geprijsd te houden. Eveneens moest men ingrijpen in landen die het mogelijk maakten om toch nog beneden de Amerikaanse prijzen te kunnen produceren en winst te maken. Men was daarom als de dood voor het communisme waarbij de werknemers wel in het belang van het land zo veel mogelijk moesten presteren.

Het is overduidelijk dat de gewone bevolking het gelag moet betalen oor het criminele geknoei in de financiële sector. Maar de voorgestelde oplossingen waarbij lonen nog meer zouden moeten verlaagd worden en pensioenen, werkloosheidsuitkeringen en andere vormen van steun aan ‘niet-actieve’ burgers ook zouden moeten worden teruggebracht tot een minimum, zijn keuzes waartegen wij ons zullen moeten gaan verzetten. Dat alles wat in een samenleving geld kost – openbaar vervoer, gezondheidszorg, onderwijs – volledig door de burger (die nu ‘de klant’ wordt genoemd) zelf zou moeten worden betaald, ruikt naar mijn gevoelen naar het Amerikaans Kapitalisme dat oh zo bang is van enig sociaal gevoelen of maar iets dat een vleugje reuk zou kunnen hebben van socialisme of erger nog communisme.

Daar zullen wij dan beter is andere visies zoals die van Michael Parenti verder moeten onderzoeken. Hij durft tenminste de ware schuldigen aan duiden en op het probleem van die Amerikaanse keuzes wijzen die juist mee de oorzaak zijn van de problemen waar wij nu mee zitten. Het is al zo ver gekomen dat wij met een toestand zitten die al zodanig geëscaleerd is, van een probleem binnen de economie naar een probleem binnen de hele samenleving en de democratie, dat wij er moeten op toe zien dat nu juist meer aandacht zal worden geschonken aan de samenleving. Het was die waaraan te weinig aandacht werd geschonken en waarbij men ook geen acht op haar omgeving sloeg.

Sommigen mogen vinden dat in de democratie het kapitaal nu geldt als de te beschermen waarde, het enige belang dat nog moet worden gediend. Dezen zijn volgens mij helemaal op het verkeerde pad en ondermijnen het hele menselijk geluk.

Lees in de kritiek op Peter Mertens ‘Hoe durven ze?’ door Jan Blommaert:

Het is op dit punt dat we moeilijk rond de ‘shock-doctrine’ van Naomi Klein heen kunnen: een economische crisis wordt gehanteerd als argument voor een veel ruimer ideologisch offensief, dat samenlevingen verandert van sociaal-democratische en Verlichtings-constructies in neoliberale en anti-Verlichtings-constructies. Vele economen waarschuwen met de grootste nadruk voor het gevaar dat uitgaat van een te rigide begrotingsbeleid in tijden van crisis. Aangezien in een crisis het rechtvaardigheidsvraagstuk vanzelf zeer hoog op de agenda komt te staan, moet een staat tekorten durven aangaan om de noden van haar bevolking te lenigen. Keynes spreekt hier: mensen blijven op die manier consumeren en dus een vraag naar goederen creëren – wat de economie aanzwengelt en de armoede met de daaraan gekoppelde sociale en politieke instabilteit afremt.

++

Lees ook:

1. Onderbroeken, vreemdelingen en rechtsstaat
2. Schaamte, schaamteloosheid en hebzucht
3. Occupy Movement Verzwegen in de media
4. Occuppy Acties en Sociaal Engagement
5. Tot de 99% of de 53% behorende

Hoe de rijken de wereld regeren: elite versus Derde Wereld, vertaling van ‘The face of imperialism’ by Michael Parenti

Beoordelingen van “Hoe de rijken de wereld regeren: elite versus Derde Wereld”:

1. door Robin Brackez: Hoe de rijken de wereld regeren: elite versus Derde Wereld 

2. In zijn boek houdt hij Washington verantwoordelijk voor het bewust in de hand werken van de armoede in de wereld. De States doen dit volgens de auteur voornamelijk om de kas van de rijke ondernemers in hun land te spijzen.

3. Door Björn Siffer: Kritisch Lezen Hoe de rijken de wereld regeren
4. Meer info over het boek:

• inhoud
• hoofdstuk 5

++

Vind ook:

Michael Parenti page

A myth is not an idle tale or a fanciful story but a powerful cultural force used to legitimate existing social relations. The interventionist mythology does just that, by emphasizing a community of interests between interventionists in Washington and the American people when in fact there is none, and by blurring over the question of who pays and who profits from U.S. global interventionism.
The mythology has been with us for so long and much of it sufficiently internalized by the public as to be considered part of the political culture. The interventionist mythology, like all other cultural beliefs, does not just float about in space. It must be mediated through a social structure. The national media play a crucial role in making sure that no fundamentally critical views of the rationales underlying and justifying U.S. policy gain national exposure.

+++

Related articles

• Michael Parenti, ‘Hoe de rijken de wereld regeren’ Imperialisme in de 21ste eeuw (blerilleshi.wordpress.com)
• Obama campaign dings Romney over Wisconsin statement, says he would cut … – ABC News (abcnews.go.com)
  President Barack Obama’s reelection campaign released a new online video Monday criticizing Mitt Romney for his contention that the “message of Wisconsin” is that Americans can do with fewer teachers, police and firefighters.